Η ιδέα για τη δημιουργία Μουσείου Τυπογραφίας ανήκει στον Γεώργιο Πλουμίδη, ομότιμο καθηγητή του Τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας στο Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και διευθυντή του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών της Βενετίας.
Από την δεκαετία του 1990, ο κ. Πλουμίδης με γνώμονα, (όπως γράφει στο πρώτο του φυλλάδιο για τη συλλογή), «την πίστη ότι όλοι έχουμε χρέος να αφήσουμε στη γενιά που έρχεται τα τεκμήρια του παρελθόντος, τα οποία θα βοηθήσουν όχι μόνο στη γνώση του, αλλά και στην κατανόηση του παρόντος», ξεκίνησε μια υπεράνθρωπη προσπάθεια για τη συλλογή ενός αξιόλογου τυπογραφικού εξοπλισμού, απ’ όλη την Ελλάδα.
Πρόσφατα η Πρυτανεία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων αναγνώρισε την ανεκτίμητη αξία της συλλογής και αποφάσισε την ίδρυση Μουσείου Τυπογραφίας και Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών (ΦΕΚ 268/01.02.2018/ Τ. Β΄) που σκοπεύει στη διάσωση, διατήρηση, προβολή και αξιοποίηση της πολιτισμικής κληρονομιάς της τέχνης της Τυπογραφίας.
Η συλλογή που συνεχώς εμπλουτίζεται, έχει καταλάβει μια έκταση 2.500 m2 στο υπόγειο της Φιλοσοφικής σχολής. Τα εκθέματα είναι απίστευτα πολλά και σημαντικά, βαριά, ογκώδη και ασυντήρητα για πολλά χρόνια. Απαιτείται συντήρηση από εξειδικευμένους μηχανικούς για να αποσυναρμολογηθούν, να συντηρηθούν και να επανασυναρμολογηθούν, ώστε να αποκτήσουν τη λάμψη που τους αρμόζει. Στη συνέχεια να μεταφερθούν σε συγκεκριμένο χώρο του Μουσείου, να τεκμηριωθούν για να αποκτήσουν θεματική ενότητα και εκθεσιακή συνοχή.
Κατά την εκτίμηση του προέδρου της Εταιρίας Ευρωπαϊκών Μουσείων Τυπογραφίας (Association of European Printing Museum - AEPM) Alan Marshal, που περιηγήθηκε τη συλλογή μας εκφράζοντας τον θαυμασμό του και το ενδιαφέρον του για την ποικιλία και τα πολυάριθμα εκθέματα – αντικείμενα που διαθέτει, το Μουσείο μας είναι ένα από τα τρία μεγαλύτερα της Ευρώπης.
Σήμερα είναι ανοιχτές για το κοινό 2 αίθουσες συνολικής έκτασης περίπου 500τ.μ.
Υπάρχουν πολλά σπουδαία αντικείμενα, αλλά μερικά εξ αυτών έχουν να διηγηθούν μια ιστορία γι αυτό και ξεχωρίζουν. Ανάμεσά τους ένα μεγάλο χειρωνακτικό επίπεδο πιεστήριο, το οποίο χρησιμοποιούσαν για την έκδοση της επίσημης εφημερίδας του βιλαετιού των Ιωαννίνων, την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Η εφημερίδα «Ιωάννινα» / «Yanya» εκδιδόταν από το 1869 έως την απελευθέρωση της πόλης το 1912 και κυκλοφορούσε στα ελληνικά και στα τούρκικα. Η χρονολογία κατασκευής είναι άγνωστη, αλλά πιθανότατα είναι παλαιότερη από το 1869. Ένα άλλο σημαντικό έκθεμα του Μουσείου είναι το πιεστήριο της ιταλόφωνης εφημερίδας των «Ηνωμένων Πολιτειών των Ιονίων Νήσων» (Gazzetta degli Stati Uniti delle Isole Ionie) που τυπωνόταν στην Κέρκυρα τον 19ο αιώνα. Οι διασωθείσες φωτο-χαλκογραφικές μήτρες με έργα του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου, Νικόλαου Γύζη, που χρησιμοποιήθηκαν, το 1902, για την εικονογράφηση της γερμανικής μονογραφίας Gysis του Marcel Montandon. Το λιθογραφικό πιεστήριο του λιθογράφου, αθλητή και ευεργέτη των Πατρών Ιωάννη Διακίδη, και πολλά άλλα.
Επίσης τα εκδοτικά έργα των Γιαννιωτών τυπογράφων του 18ου – 19ου αιώνα στη Βενετία Νικολάου Γλυκή (Ανθολόγιο 1792, Ευαγγέλιο 1796) και Δημητρίου Θεοδοσίου (Πεντηκοστάριον 1794).
Κύριος στόχος το Μουσείο να είναι ζωντανό, να αναδεικνύει όλη την Ιστορία της Τυπογραφίας και της Τεχνολογίας των Γραφικών Τεχνών, αλλά και την προϊστορία της (Ιστορία της γραφής – χειρόγραφη επικοινωνία), ανά πάσα στιγμή επισκέψιμο και να αποτελεί παράλληλα με τον παιδαγωγικό του χαρακτήρα (εκπαιδευτικά προγράμματα, εργαστήρια) πυρήνα πολιτισμικών εκδηλώσεων, με εκθέσεις, διαλέξεις και συνέδρια. Ένα Μουσείο, το οποίο μπορεί να γίνει διεπιστημονικό σημείο συνάντησης Τεχνών, Γραμμάτων, Πολιτισμού, Τεχνολογιών και Επιστημών.
Με τις συνεχείς εκπαιδευτικές δράσεις που πραγματοποιούνται ήδη με απόλυτη επιτυχία, το Μουσείο Τυπογραφίας και Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών κατοχυρώνεται ως πόλος τέχνης, επιστήμης και τεχνολογίας.
Επιπλέον ιδρύθηκε o σύλλογος Φίλων του Μουσείου από μέλη που αγαπούν και θαυμάζουν την Τυπογραφία. Η συγκρότηση και η ενεργοποίηση του συλλόγου και η οργάνωση συναντήσεων και εκδηλώσεων θα βοηθήσει στην ανάπτυξη του Μουσείου και θα συμβάλλει στην βελτίωση της προσφοράς του.
|